Filosofielessen vanaf 6 november tot eind januari 2019

Over het nut van de geschiedenis van de filosofie

Op 23 oktober 2018 hebben Jan Flameling en Edith Hall het over Aristoteles in de Rode Hoed. De Rode Hoed presenteert zichzelf als ‘een safe haven voor kritische en nieuwsgierige denkers en doeners’ waar ‘voorlopers van maatschappelijke tendensen een onafhankelijk podium vinden’.

Ze buigen zich over de vraag wat Aristoteles te bieden heeft bij vragen over vriendschap, politiek, liefde, keuzestress en sterfelijkheid. In hun flyer leren we dat Jan Flameling een antwoord zal geven op de vraag die Aristoteles het meeste bezighield: hoe word je gelukkig?

Uit de werken van Aristoteles distilleert Edith Hall tien praktische adviezen van Aristoteles ‘die ons meer over onszelf en onze beslissingen leren. Deze eeuwenoude wijsheid helpt ons onder meer bij het solliciteren, het vinden van de juiste partner en vrienden, en het overwinnen van tegenslagen’. Kortom in deze lezing leren we hoe de filosofie van Aristoteles een kompas kan zijn op onze weg naar het goede leven.

Na de lessen over Hume en Daniel Dennett kan je enigszins verbaasd zijn dat ik een boek wil bespreken waarin beweerd wordt dat Aristoteles ons meer over onszelf en onze beslissingen kan leren. We hebben net gezien dat Hume voor een ommekeer in het denken over het bewustzijn heeft gezorgd. En na Dennett te hebben gelezen is het moeilijk te geloven dat de beslissingen die wij nemen wel degelijk van ‘ons’ zijn.

Hoe moeten we zo’n poging om Aristoteles weer op het voorplan te brengen, interpreteren? We kunnen die poging gewoon afdoen als academisch geleuter waar niemand iets aan heeft. Aristoteles schreef zo’n 2500 jaar geleden zijn boeken. Daar staat niets in over de inzichten van het wetenschappelijk onderzoek sinds de laatste eeuwen.

Zonder zover te gaan als Daniel Denneth, die de geschiedenis van de filosofie enkel belangrijk vindt om niet dezelfde fouten te maken als de oude filosofen, lijkt het me interessant om het boek van Edith Hall te lezen en vanuit haar antwoorden op de problemen die zich heden ten dage aandienen, de al dan niet concurrerende ideeën van Daniel Dennett, David Christian en anderen tegen het licht te houden. Zeker om, zoals Dennett beweert, niet dezelfde fouten keer op keer opnieuw te maken maar ook om meer klaarheid te brengen in de nieuwste inzichten of deze zelfs te verduidelijken door ze te contrasteren met wat filosofen vroeger dachten.

In de lessen van november en december 2018 en van januari 2019 bespreken we daarom het boek van Edith Hall. En we nemen mee wat we in de lessen van september en oktober geleerd hebben van David Hume, Daniel Denneth en anderen.